Author :
Abstract
ÖZET Piaget’e göre dil gelişimi bilişsel gelişimle paralellik göstermektedir. Bilişsel gelişim evrelerinin en üst basamağı soyut işlemler dönemi olduğundan ve bu dönem ikinci kademedeki öğrencileri kapsadığından, Türkçe öğretmenlerinin bu dönemi çok iyi değerlendirmeleri gerekir. Bu dönemde, soyut işlemler gelişim basamağı ihmal edilince yaşam boyu kullanılacak olan dilin eksik ve kusurlu olması söz konusu olacaktır. Bir ifadeyi anlamayan, kendini ifade edemeyen birey toplumdaki diğer bireylerle sürekli iletişim çatışması yaşar. Bu problemin yaşanmaması için Türkçe dil eğitiminde, öğrencinin seviyesine uygun metinler işlenirken, soyut işlemler dönemiyle ilgili etkinlik ve uygulamalara önem verilmesi gerekir. Bu çalışmada, soyut işlemler döneminde “analojik düşünme” tek başına ele alınmış olup, Refik Halid Karay’ın Memleket Hikâyeleri adı altında toplanmış olan 18 hikâyesinin içinde yer alan duygu ve düşüncelerin, benzetmeler yoluyla ifadesinin dil gelişimi açısından Türkçe dil eğitimindeki önemine dikkat çekilmek istenmiştir. Araştırmanın sonucunda çoğunlukla fen bilimlerinde kullanıldığı bilinen analoji yönteminin Türkçe dil derslerinde de kullanılabileceği ortaya çıkarılmıştır. Bu nitel çalışmada, öyküsel analiz yöntemi kullanılmıştır.
Keywords
Abstract
ABSTRACT According to Piaget, language development parallels cognitive development. Since the highest stage of cognitive development is the abstract operational period and this period covers students in the second level, Turkish teachers should consider this period very well. In this period, when the development step of abstract operations is neglected, lifelong language will be incomplete and imperfect. An individual who does not understand an expression and cannot express himself always experiences communication conflict with other individuals in the society. In order to avoid this problem, it is necessary to pay attention to the activities and practices related to the abstract operational period while the texts appropriate to the student's level are processed in Turkish language education. In this study, “analogical thinking” was considered alone during the period of abstract operations, and it was aimed to draw attention to the importance of the expression of emotions and thoughts in the 18 stories of “Refik Halid Karay” collected under the name of “Hometown Stories” (Memleket Hikayeleri) in Turkish language education in terms of language development through analogies. As the result of the research, it has been revealed that the analogy method, which is known to be mainly used in science, can also be used in Turkish language courses. In this qualitative study, the narrative analysis method was used.
Keywords
- Acar, Ö. (2008). “Nihat Sami Banarlı’nın Dil, Edebiyat ve Sanat Hakkındaki Görüşleri”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Aça, M. (2008). “Mitten Destana Beden”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 1(2), 39-58.
- Ağaç. G. (2013). “8. Sınıf Öğrencilerinin Matematiğe Yönelik; Problem Çözme, Soyut Düşünme, İnanç, Öğrenilmiş Çaresizlik Puanlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi ve Aralarındaki İlişki”, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Akar, Ü. (2007). “Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri ve Eleştirel Düşünme Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- Aksan, D. (1995). “Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim”, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Aksan, D., (1999). “Türkçenin Gücü”, Bilgi Yayınevi: Ankara.
- Altın, M., & Saracaloğlu, A. S. (2018). “Yaratıcı, Eleştirel ve Yansıtıcı Düşünme: Benzerlikler- Farklılıklar”, Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-9.
- Altun, G. (2004). “Konya Meram İlçesi Karadiğin Kasabası’nda Kanaviçe İşlemler”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 55-66.
- Anttila, Raimo. 1977. Analogy. The Hague: Mouton. DOI: 10.1075/lisl.1.
- Arıol, Ş. (2009). “Matematik Öğretmen Adaylarının Bütüncül ve Analitik Düşünme Stillerinden Matematiksel Problem Çözme Becerileri Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Aslan, Ş. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: Nicel, Nitel ve Karma Tasarımlar için Bir Rehber, Eğitim Yayınevi, Bölüm 3.2.1.7.Hikâye Analizi.
- Aykutlu, I., & Şen, A. İ. (2012). “Üç Aşamalı Test, Kavram Haritası ve Analoji Kullanılarak Lise Öğrencilerinin Elektrik Akımı Konusundaki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi”, Eğitim ve Bilim, 37(166).
- Barışta, H. Ö. (1995). “Türk İşleme Sanatı Tarihi”, Ankara: Gazi Üniversitesi Mesleki Yaygın Eğitim Fakültesi Yayın.
- Bayraktar, N. (2003). “Renk Adlarının Türkçenin Söz Varlığına Katkıları”, VIII. Uluslararası KIBATEK Edebiyat Şöleni, 16-20.
- Behramoğlu, A. (2016). “Özlem ve Yaz Foça Dörtlükleri” Tekin Yayınları.
- Best, Karl-Heinz. 1973. Probleme der Analogieforschung. Munich: Hueber.
- Beşoğul, İ. (1982). “Türk Motifleri ve İşlemeleri”, İstanbul: Gonca Yayınevi.
- Bilaloğlu, R. G. (2006). “Altı yaş çocuklarına bağışıklık sisteminin analoji tekniği ile öğretiminin başarı ve kalıcılığa etkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Bilaloğlu, R. G., & ABD, O. Ö. (2005). “Erken Çocukluk Döneminde Fen Öğretiminde Analoji Tekniği”, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(30), 72-77.
- Blevins, James P., and Juliette Blevins, eds. (2009). Analogy in grammar: Form and acquisition. Oxford: Oxford Univ. Press.
- Boratav, P. N. (1983). “Folklor ve Edebiyat–2”, İstanbul: Adam Yayıncılık.
- Can, M. (2017). “Anadolu Türk Kültüründe Kanaviçe”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 10(20), 319-334.
- Coşkun Alemdar, M. (2006). “Problem Çözme Eğitim Programının Anasınıfına Devam Eden Çocukların Problem Çözme Becerileri ile Kişiler Arası Problem Çözme Becerilerini Etkisi”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çelebilik, G. (2016). “Milas ve Çevresinde Bulunan Kanaviçe İşlemelerinin Tür Özellikleri”, Vocational Education, 11(4), 1-20.
- Çetin, A. (2010). TANRI ve ANALOJİ. Dini Araştırmalar, Temmuz- Aralık 2010, Cilt : 13 Sayı :37 ss. 63-72
- Çolakoğlu, E. (2006). “20 yy. İskenderun Merkez ve Köylerinde Bulunan Kanaviçe İşlemeleri”, Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Digilli, A. (2014). “Fen Bı̇lgı̇si Öğretmen Adaylarının Geliştirdiklerı̇ Benzeşimler (Analojiler) Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Duverger, M. (1973). “Sosyal Bilimlere Giriş: Metodoloji Açısından” (Çev: Oskay, Ü.), Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Ekici. E, Ekici. F. & Aydın, F. (2007). “Fen Bilgisi Derslerinde Benzeşimlerin (Analoji) Kullanılabilirliğine İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri ve Örnekleri”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 95-113.
- Erden, N. B. (2011). “Anlambilim Çerçevesinde Kelime ve Çağrışım İlişkisi”, In 1st Conference on Foreign Language Teaching and Applied Linguistics, 5-7.
- Eslon, P. (2005). The significance of analogy in linguistics. Tallinn University. / TLU. Institute of Digital Technologies.
- Esper, Erwin A. 1973. Analogy and association in linguistics and psychology. Athens, GA: Univ. Of Georgia Press.
- Fischer, O. (2019). Analogy in Language and Linguistics. Oxford University Press. DOI: 10.1093/OBO/9780199772810-0238
- Günel, M., Memiş, E. K., & Büyükkasap, E. (2009). “Öğrenme Amaçlı Yazma Aktivitelerinin ve Analoji Kurmanın Üniversite Düzeyinde Mekanik Konularını Öğrenmeye Etkisinin İncelenmesi”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 401-419.
- Helimoğlu Yavuz, M. (1999). “Masallar ve Eğitimsel İşlevleri”, Ankara: Ürün Yayınları.
- Hockett, Charles F. (1958). A course in modern linguistics. New York: MacMillan. DOI: 10.1111/j.1467-1770.1958.tb00870.x.
- Hulshof, H. & Verloop, N. (2002). The use of analogies in language teaching: Representing teachers' practical knowledge. J Currıculum Stud, Leiden University
- Itkonen, E. (2005). Analogy as structure and process: Approaches in linguistics, cognitive psychology and philosophy of science. Amsterdam: Benjamins. DOI: 10.1075/hcp.14
- Karadüz, A. (2010). “Dil Becerileri ve Eleştirel Düşünme”, Turkish Studies, 5(3), 1566-1593.
- Karasar, N. (2002). “Bilimsel Araştırma Yöntemi”, Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Karay, R. H. (1993) “Memleket Hikayeleri”, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
- Kaya, D. (2004). “Anonim Halk Şiiri”, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kaymaz, Z. (1997). “Türkiye Türkçesi ve Ağızlarında Renk Bildiren Kelimelerin Kullanılışı ve Sistematiği”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 45(1997), 251-341.
- Keleş, H., & Şahin, A. E. (2015).” Tarih Öğretiminde Analoji Yöntemi”, e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 55-65.
- Koç, A. (2010). “Hastalık İsimlerinde Örtmece”, Türk Dünyası Araştırmaları, 188, 77-94.
- Küçük, S. (2010). “Türkiye Türkçesinde Renk Adları ve Özellikleri”, Journal of International Social Research, 3(10), 420-427.
- levins, J. P., and Blevins, J., eds. (2009). Analogy in grammar: Form and acquisition. Oxford: Oxford Univ. Press.
- Madge, J. (1965). The Tools of Science: An Analytical Description of Social Science Techniques. Anchor Books Doubleday and Comp.
- Nas, E. (2012). “Konya Yöresi El Sanatlarında Anlam Yüklü Motiflerin Halk Diline Yansıması”, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7/1, 1619-1633.
- Newby, T. J. ve Stepich, D. A. (1991). Instructional analogies and the learning of tangible and intangible concepts. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 335 000).
- Orhun Dedeoğlu, B. (2009). “İlköğretim 3. sınıflarda türkçe derslerinde tekerleme kullanımının öğrencilerin konuşma becerilerine etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 1-92.
- Ögel, B. (1993). “Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar)”, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Ören, F. Ş., Ormancı, Ü., Babacan, T., Çiçek, T., & Koparan, S. (2010). “Analoji ve Araştırma Temelli Öğrenme Yaklaşımına Dayalı Rehber Materyal Uygulaması ile Buna Yönelik Öğrenci Görüşleri”, Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 33-53.
- Özerbaş, M. A. (2011). “Yaratıcı Düşünme Öğrenme Ortamının Akademik Başarı ve Bilgilerin Kalıcılığa Etkisi”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 675-705.
- Rummel, J.F. (1964). An Introduction to Research Procedures in Education. Second Edition. Harper and Row,
- Seferoğlu, S. S., Akbıyık, C. (2006). “Eleştirel Düşünme ve Öğretimi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(30), 193-200.
- Soncu, A. G. (2018). Siyasal Halkla İlişkiler Açısından Analoji. Online Academic Journal of Information Technology 2018 Yaz/Summer – Cilt/Vol: 9 ‐ Sayı/Num: 33
- Şendur, G., Toprak, M., & Pekmez, E. Ş. (2008). Buharlaşma ve Kaynama Konularındaki Kavram Yanılgılarının Önlenmesinde Analoji Yönteminin Etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 9(2), 37-58.
- Türk Dil Kurumu, (2019). “Türk Dil Kurumu Sözlüğü Elektronik Versiyon”, http://tdkterim.gov. tr.
- Türnüklü, E. B., & Yeşildere, S. (2014). “Problem, Problem Çözme ve Eleştirel Düşünme”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 107-1
- Yıldırım, M. (1999). Düşünce Özgürlüğü Üzerine. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 40 (1), 189-193. DOI: 10.1501/Ilhfak_0000000429
- Yılmaz, O. Aktuğ. S.S Erat, S. (Ed.). (2020). İnovasyonun Kökenleri, Ankara 2020 s.134.
