ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ BAĞLILIKLARI İLE İŞ DOYUMU, YAŞAM DOYUMU VE YAŞAM ANLAMI DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Author :  

DOI : 10.29228/INESJOURNAL.47690
Year-Number: 2020-25
Yayımlanma Tarihi: 2020-12-25 10:14:02.0
Language : Türkçe
Konu : Eğitim Yönetimi
Number of pages: 89-107
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin mesleki bağlılıkları ile iş doyumu, yaşam doyumu ve yaşam anlamı düzeyleri arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın evrenini Samsun ili Atakum, Canik, İlkadım ve Tekkeköy ilçelerinde bulunan 191 ilkokul ve ortaokulda görev yapan 4154 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma evreninden tabakalı örnekleme tekniği ile örnekleme yapılmış ve 587 öğretmen araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmada verileri toplamak için Mesleki Bağlılık Ölçeği, İş Doyumu Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Hayatın Amacı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin mesleki bağlılık düzeylerinin kısmen katılıyorum düzeyinde, iş doyumlarının beni orta düzeyde tatmin eder düzeyinde, yaşam doyumlarının kısmen katılıyorum düzeyinde ve sahip oldukları yaşam anlamının ise belirli bir anlamın varlığı düzeyinde olduğu bulunmuştur. Araştırmada incelenen tüm değişkenler arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca yaşam doyumu, iş doyumu ve yaşam anlamının birlikte mesleki bağlılığı anlamlı bir biçimde yordadığı tespit edilmiştir.

Keywords

Abstract

The aim of the study is to investigate the relationship between teachers’ professional commitment and job satisfaction, life satisfaction and purpose in life levels. The research was designed as a correlational survey model. The population consists of 4154 teachers working in 191 schools in the four districts of Samsun province. 587 teachers were chosen by stratified sampling. In the study, professional commitment, job satisfaction, life satisfaction and purpose in life scales were used for collecting data. According to results, teachers’ professional commitment was found to be in agree somewhat level, the level of job satisfaction was found to be in average level, the level of life satisfaction was found to be in agree somewhat level and the level of the purpose in life was found to be in definite purpose level. Among the four variables, positive correlation was found in average level. Additionally, professional commitment was predicted by three variables.

Keywords

Kaynakça

  • Adler, A. (2014). Yaşamın anlamı. Ankara: Tutku Yayınevi.
  • Akgündüz, Y. (2013). Konaklama işletmelerinde iş doyumu, yaşam doyumu ve öz yeterlilik arasındaki ilişkinin analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 180204.
  • Aranya, N., Barak, A., &Amernic, J. (1981). A test of Holland’s theory in a population of accountants. Journal of Vocational Behavior, 15-24.
  • Ariely, D. (2014). Akıldışının mantığı (A. H. Gül, çev.). İstanbul: Optimist Yayıncılık.
  • Aşan, Ö. ve Erenler, E. (2008). İş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 203-216.
  • Avşaroğlu, S., Deniz, M. E. ve Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
  • Aydın, A. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin mesleki bağlılıklarına etki eden faktörler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Baysal, A. ve Paksoy, M. (1999). Mesleğe ve örgüte bağlılığın çok yönlü incelenmesinde Meyer- Allen modeli. İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1), 7-15.
  • Bektaş, A. (2012). Yöneticilerin iş tatmini ve motivasyon düzeylerinin yaşam anlamı düzeyi üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Billingsley, B. S.,& Cross, L. H. (1992). Predictors of commitment, job satisfaction, and intent to stay in teaching: A comparison of general and special educators. The Journal of Special Education, 25(4), 453-471.
  • Blau, G. J. (1988). Further exploring the meaning and measurement of career commitment. Journal of Vocational Behavior, 32(3), 284-297.
  • Blau, G. (1985). The measurement and prediction of career commitment. Journal of Occupational Psychology, 277-288.
  • Bogler, R., & Somech, A. (2004). Influence of teacher empowerment on teachers’ organizational commitment, Professional commitment and organizational citizenship behavior in schools. Teaching and Teacher Education, 20(3), 277-289.
  • Bogler, R. & Nir, A. E. (2014). The contribution of perceived fit between job demands and abilities to teachers’ commitment and job satisfaction. Educational Management Administration & Leadership, 1741143214535736.
  • Bonebright, C. A., Clay, D. L., & Ankenmann, R. D. (2000). The relationship of workaholism with work–life conflict, life satisfaction, and purpose in life. Journal of Counseling Psychology, 47(4), 469.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.A., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Canrinus, E. T., Helms-Lorenz, M., Beijaard, D., Buitink, J., & Hofman, A. (2012). Self-efficacy, job satisfaction, motivation and commitment: exploring the relationships between indicators of teachers’ Professional identity. European Journal of Psychology of Education, 27(1), 115-132.
  • Celep, C. (2014). Eğitim örgütlerinde örgütsel adanma. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Christopher, J. C. (1999). Situating psychological well‐being: exploring the cultural roots of its theory and research. Journal of Counseling & Development, 77, (2), 141‐153.
  • Crumbaugh, J. C., & Maholick, L. T. (1964). An experimental study in existentialism: The psychometric approach to Frankl's concept of noogenic neurosis. Journal of clinical psychology, 20(2), 200-207.
  • Çevik, N. (2010). İlköğretim kurumlarında örgütsel iklim ile iş doyumu arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
  • Dave, R. H., & Rajput J. S. (1998). Competency based and commitment oriented teacher education for quality education. New Delhi: NCTE, Sri Aurobindo Marg.
  • Diener, E. (1994). Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. Social indicators research, 31(2), 103-157.
  • Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
  • Dikmen, A. A. (1995). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50(03).
  • Duncanson, K. M. (2007). A comparative analysis of the nature and prediction of job satısfaction, life satisfaction, and purpose in life on organizational citizenshıp behavıor in the banking industry: A crosscultural study. Unpublished dissertation thesis, Jackson State University, Georgia.
  • Dursun, P. (2012). The role of meaning in life, optimism, hope and coping styles in subjective well-being. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
  • Eğitim-Bir-Sen (2016). Eğitime bakış 2016: İzleme ve değerlendirme raporu. Eğitimciler Birliği Sendikası.
  • Eren, E. (1993). Yönetim ve organizasyon. İstanbul: Beta Yayınevi.
  • Firestone, W. A., & Pennell, J. R. (1993). Teacher commitment, working conditions, and differential incentive policies. Review of educational research,63(4), 489-525.
  • Frankl, V. E. (2014). Hayatın anlamı ve psikoterapi (V. Atayman, çev.). İstanbul: Say Yayınları.
  • Fresko, B., Kfir, D., & Nasser, F. (1997). Predicting teacher commitment. Teaching and teacher education, 13(4), 429-438.
  • Galambos, J. C. (2006). Independent school teacher satisfaction: A study of commitment and intent to stay in the profession. Yayımlanmamış doktora tezi, Columbia University, Education in TeachersCollege.
  • Geer, B. (1966). Occupational commitment and the teaching profession. The school review, 31- 47.
  • Greenhaus, J. H. (1971). An investigation of the role of career salience in vocational behavior. Journal of Vocational Behavior, 1(3), 209-216.
  • Günlük, M. (2010). Muhasebecilerin mesleki ve örgütsel bağlılık, iş memnuniyeti ve işten ayrılma eğilimleri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
  • Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1975). Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied psychology, 60(2), 159.
  • Henne, D. & Locke, E. A. (1985). Job dissatisfaction: what are the consequences? International Journal of Psychology, 20(2), 221-240.
  • Hong, S. M., & Giannakopoulos, E. (1994). The relationship of satisfaction with life to personality characteristics. The Journal of Psychology, 128(5), 547-558.
  • Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26 b.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Kaya, Y. K. (1993). Eğitim yönetimi. Ankara: Set Ofset Matbaacılık.
  • Kıraç, F. (2007). Dindarlık eğilimi, varoluşsal kaygı ve psikolojik sağlık. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Larkin, J. M. (1992). Internal auditors: job satisfaction and Professional commitment. Internal Auditing, 9.
  • Lee, K., Carswell, J. & Allen, N. (2000). A meta-analytic review of occupational commitment: relations with person-and work-related variables. Journal of Applied Psychology, 85(5).
  • Leontiev, D. A. (2005). Three facets of meaning. Journal of Russian & East European Psychology, 43(6), 45-72.
  • Liepa, D., Dudkina, A., & Sile, M. (2012). Self-assessment criteria of teacher’s well-beıng. Self, 48, 81.
  • Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction: Handbook of industrial and organizational psychology. Chicago: Rand McNally.
  • Louis, K. (1998). Effects of teacher quality of work life in secondary schools on commitment and sense of efficacy. School Effectiveness and School Improvement, 9(1), 1-27.
  • Milli Eğitim Temel Kanunu (1739 SK). (24 Haziran 1973) Resmi Gazete, 14574.
  • Meyer, J. P., & Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human resource management review, 1(1), 61-89.
  • Meyer, J. P., Allen, N. J. & Smith, C. A. (1993). Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of a Three-Component Conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551.
  • Özdevecioğlu, M. ve Aktaş, A. (2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: iş-aile çatışmasının rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1-20.
  • Özgenel, M. (2019). An antecedent of teacher performance: occupational commitment. International Journal of Eurasian Education and Culture, 4(7), 100-126.
  • Pai, F. Y., Yeh, T. M. & Huang, K. I. (2012). Professional commitment of ınformation technology employees under depression environments. International Journal of Electronic Business Management, 10(1), 17-29.
  • Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam doyumları ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (HU Journal of Education), 311-326.
  • Reyes, P., & Shin, H. S. (1995). Teacher commitment and job satisfaction: A causal analysis. Journal of school leadership, 5(1), 22-39.
  • Ross, J. A., & Gray, P. (2006). Transformational leadership and teacher commitment to organizational values: The mediating effects of collective teacher efficacy. School effectiveness and school improvement, 17(2), 179-199.
  • Ruffin, J.E. (1982). The relationship between Frankl’s “meaning in life” concept and job satisfaction among mental health center and psychiatric hospital professional employees. Yayımlanmamış doktora tezi, University of South Carolina.
  • Sargent, G. A. (1972). Job satisfactıon, job involvement and purpose in life: a study of work and Frankl's will to meanıng. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, United States International University. Graduate Faculty of the School of Human Behavior
  • Seçer, B. (2011). İş güvencesizliğinin içsel işten ayrılma ve yaşam doyumuna etkisi. iş, güç: The Journal of Industrial Relations & Human Resources, 13(4).
  • Sezer, S. (2012). Yaşamın anlamı konusuna kuramsal ve psikometrik çalışmalar açısından bir bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 45(1), 209-227.
  • Silah, M. (2002). Sanayi işletmelerinde önemli ve çağdaş bir gereksinim: süreç danışmanlığı uygulamaları. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 143-168.
  • Sorensen, T. J., & McKim, A. J. (2014). Perceived work-life balance ability, job satisfaction, and professional commitment among agriculture teachers.novice agriculture teachers’ general self efficacy and sense of community connectedness. Journal of Agricultural Education, 55(4), 116-132.
  • Sönmezer, M. G. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı’nda çalışan öğretmenler ile milli eğitim bakanlığı’ndan emeklilik veya istifa nedeniyle özel eğitim kurumlarında çalışanların iş tatmin düzeylerinin karşılaştırmalı analizi. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Steger, M. F., Kashdan, T. B., Sullivan, B. A. & Lorentz, D. (2008). Understanding the search for meaning in life: personality, cognitive style and dynamic between seeking and experincing meaning. Journal of Personality, 199-228.
  • Sünbül, A. M. (2002). Bir meslek olarak öğretmenlik. Öğretmenlik mesleğine giriş. (Editör: Demirel, Özcan ve Kaya, Zeki) Öğretmenlik mesleğine giriş İçinde (s. 245-276). PegemA Yayıncılık.
  • Şahin, İ. (2013). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal Of Education Faculty), 142-167.
  • Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S. V., Kaya, S. ve Pala, H. (2012). Öznel İyi Oluşu Açıklamada Umut ve Yaşamda Anlamın Rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
  • Şimşek, E. (2011). Örgütsel iletişim ve kişilik özelliklerinin yaşam doyumuna etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Tak, B. ve Çiftçioğlu, A. (2008). Mesleki Bağlılık ile Çalışanların Örgütte Kalma Niyeti Arasındaki İlişkiyi İncelemeye Yönelik Görgül Bir Çalışma. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63(4), 156-178.
  • Tanrıverdi, H. ve Paşağlu, S. (2014). Dönüşümcü liderlik, örgütsel adalet ve iş tatmini arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik okul öncesi öğretmenleri üzerinde bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 50(50).
  • Taş, İ. (2011). Öğretmenlerde yaşamın anlamı yaşam doyumu sosyal karşılaştırma ve iç-dış kontrol odağının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
  • Taşdan, M., (2008). Kamu ve özel ilköğretim okullarında görevli öğretmenlerin değer, iş doyumu ve öğretmene mesleki sosyal destek ile ilgili görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Tekışık, H. H. (1987). Türkiye'de öğretmenlik mesleği ve sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2). 24-33.
  • Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10(1).
  • Uştu, H. (2014). Sınıf öğretmenlerinin mesleki bağlılık, işten ayrılma niyeti ve sosyo-demografik özelliklerinin örgütsel bağlılığı yordama düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Veehoven, R. (1991). Questions on happiness: Classical topics, modern answers blind spot. F. Strack, M. Argyle, & N, Schwarz (Eds.), Subjectivewellbeing, 7-26.
  • Wallace, J. E. (1995). Organizational and professional commitment in professional and non professional organizations. Administrative Science Quarterly, 228-255.
  • Weick, K. E., & McDaniel, R. R. (1989). How professional organizations work: Implications for school organization and management. In T. J. Sergiovanni & J. H. Moore (Eds.), Schooling for tomorrow: Directing reforms to issues that count (pp. 331-354). Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
  • Yıldız, S. (2020). Öğretmenlik mesleğine bağlılık ölçeğinin geliştirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 463-482.
  • Yılmaz, E. ve Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 59-69.
  • Yousaf, A., Sanders, K., & Shipton, H. (2013). Proactive and politically skilled professionals: What is the relationship with affective occupational commitment? Asia pacific journal of management, 30(1), 211-230. EXTENDED ABSTRACT
MAKALE İSTATİSTİKLERİ

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
 
                                                                                                                                                                                                        
                      
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
LINKS

                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    

                                                                                                                                                                                                        
     Last issue
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
         Previous issues
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    Article Statistics
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        




                                                                                                                                                                                                        


                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
Share