Author :
Year-Number: 2022-32
Yayımlanma Tarihi: 2022-09-18 17:18:28.0
Language : Türkçe
Konu : Eğitim Bilimleri
Abstract
Erken çocukluk döneminde başlayan ve bireyin tüm hayatını etkileyen bağlanma, birey için kritik bir öneme sahiptir. İlk olarak Bowlby ile erken çocukluk dönemindeki bireyler ile başlayan bağlanma araştırmaları daha sonraları pek çok araştırmacı tarafından farklı hedef kitlelerinde çalışılmıştır. Ainsworth ve arkadaşlarının yaptığı çalışmalar ile bağlanma stilleri kavramı ortaya çıkmış ve bireyin hayatı anlamlandırmasının arka planı netlik kazanmıştır. Erken çocukluk döneminde bireyin bakım vereni ile kurduğu ilişki sonrasında gelişen bağlanma stillerinde güvensiz bağlanma stiline sahip bireylerin ileriki yıllarda birçok psikolojik bozukluğa daha yatkın olduğu söylenebilir. Bağlanma teorisi üzerine yapılan çalışmalarda bireyin kaygı, sosyal kaygı ve sosyal görünüş kaygısı gibi kaygı bozukluklarının kökenini anlamada bağlanmanın önemli bir rol oynadığı ortaya konulmuştur. Bu yazıda bağlanma stilleri bağlamında kaygı bozuklukları üzerine bir değerlendirme yapılacaktır. Önce bağlanma kavramı ve kuramı üzerinde durulmuş ardından kaygı bozuklukları genelden özele doğru kaygı, sosyal kaygı ve sosyal görünüş kaygısı kavramları açıklanarak yapılan yurt içi ve yurt dışı çalışmalara değinilmiştir.
Keywords
Abstract
Attachment, which begins in early childhood and affects the individual's entire life, is of critical importance for the individual. First, attachment studies, which started with Bowlby on individuals in early childhood, were later studied by many researchers in different target groups. With the studies of Ainsworth et al., Attachment styles theory emerged and the background of the individual's meaning to life became clear. It can be said that individuals who have insecure attachment styles in the attachment styles that develop after the relationship established with the individual's caregiver in early childhood are more prone to many psychological disorders in the future. In studies on attachment theory, it has been revealed that attachment plays an important role in understanding the origin of anxiety disorders such as anxiety, social anxiety and social appearance anxiety. In this article, an evaluation will be made on anxiety disorders in the context of attachment styles. First, the concept and theory of attachment was emphasized, and then the concepts of anxiety disorders from general to specific, social anxiety and social appearance anxiety were explained and domestic and international studies were mentioned.
Keywords
- Ainsworth, M. (1989). Attachments beyond infacy. American Psychologist, 44(4), 709-716.
- Ainsworth, M., Blehar, M., Waters, E. ve Wall, S. (2015). Patterns of attachment: A psyc- hological study of the strange situaiton. Psychhology Press, New York.
- Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş, İ. (2003). Çocukların kaygı düzeyleri ile annelerinin kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 28(128), 65-71.
- Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). DSM-5 tanı ölçütleri başvuru kitabı. (Köroğlu, E., Çev.) İstanbul: Hekimler Yayın Birliği, s.116-117.
- Aniş, A. (2011). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri ve sosyal kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
- Bartholomew, K. (1990). Avoidance of intimacy: An attachment perspective. Journal of Social and Personal Relationships, 7(147).
- Bartholomew, K. ve Horowitz, L. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 226244.
- Beck, A. (2008). Bilişsel terapi ve duygusal bozuklukları. Litera Yayıncılık.
- Bowlby, J. (1988). A secure bass: Parent- child attachment and healty human develop- ment. Basic Books.
- Bowlby, J. (2012). Bağlanma ve kaybetme 1: Bağlanma (Çev.: Soylu, T. V.). Pinhan Yayıncı- lık.
- Bowlby, J. (2015). Bağlanma ve kaybetme 3: Kaybetme (Çev.: Nirven, N. ve Diner, N., Çev.) Pinhan Yayıncılık.
- Brandt, T., Kugler, G., Schniepp, R., Wuehr, M. & Huppert, D. (2015). Acrophobia impa- irs visual exploration and balance during standing and walking. Annals of the New York Academy of Sciences, 1343, 37-48.
- Burger, J. (2006). Kişilik. Kaknüs Yayınları.
- Butcher, J., Mineka, S., Hooley, J. (2013). Anormal psikoloji. Kaknüs Yayınları.
- Cash, T. ve Fleming, E. (2002). The impact of body image experiences: Development of the body ımage quality of life inventory. Journal of Eating Disorder, 31, 455-460.
- Cash, T., Santos, M. & Fleming Williams, E. (2005). Coping with body- image threats and challenges: validation of the body image coping strategies inventory. Journal of Psychosomatic Research, 58(2), 190-199.
- Cattell, R.ve Scheier, I. (1958). The nature of anxiety: A review of thirteen multivariate analyses comprising 814 variables. Psychological Reports, 4, 351-388.
- Clark, D. ve Beck, A. (2012). The anxiety & worry workbook: The cognitive therapy solution. Guilford Press.
- Cloninger, R. (1988). Anxiety and theories of emotion. Handbook of anxiety, Vol2: Clas- sification, Etiological factors and associated disturbances, Russell Noyes, Martin Roth, Graham Burrows (Eds.), Elsevier Science Publishers.
- Coates, S. (2004). John Bowlby and Margaret S. Mahler: Their lives and theories. Journal of the American Psychoanalytic Association, 52(2), 571-601.
- Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı. Remzi Yayınevi.
- Çalışır, M. (2009). Yetişkin bağlanma kuramı ve duygulanım düzenleme stratejilerinin depresyonla ilişkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(3), 240-255.
- Çetinkaya, B., Gülaçtı, F. ve Çiftci, Z. (2019). Lise öğrencilerinin sosyal görünüş kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), Mart.
- Demir, D. S. (2019). Yetişkinlerde bağlanma stilleri ile sürekli kaygı düzeyi ve sosyotro- pik- otonomik kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Demirdağ, M.F. (2017). Bağlanma Teorisi’nin kökenleri: John Bowlby ve Mary Ainsworth. Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 76-90.
- Dilmaç, B., Hamarta, E. ve Arslan, C. (2009). Üniversite öğrencilerinin sürekli kaygı ve denetim odaklarının bağlanma stilleri açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 127-159.
- Doğan, T. (2009). Bilişsel ve kendini değerlendirme süreçlerinin sosyal anksiyete açısından ince- lenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, , Aralık, Sakarya.
- Doğan, T. (2010). Sosyal görünüş kaygısı ölçeğinin (SGKÖ) Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 151-159.
- Ediş, D. (1994). Üst düzey voleybolcularda beceri performansı ve yarışma kaygısı [Yayın- lanmamış yüksek lisans tezi]. ODTÜ Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Ankara.
- Eren Gümüş, A. (2010). Sosyal kaygı ile başa çıkma. Nobel Yayınları.
- Eroğlu Akın, R. S. (2011). Ergenlerde bağlanma stilleri, internet sosyal iletişim ağlarının kul- lanımı ve iletişim becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Fredrickson, B. & Roberts, T. (1997). Objectification theory: Toward Understanding wo- men’s lived experiences and mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21(2), 173-206.
- Gall, A. L. (2016). Anksiyete ve kaygı (Çev.: Yerguz, İ.). Dost Kitabevi Yayınevi.
- Geçtan, E. (2006). Psikodinamik psikiyatri ve normal dışı davranışlar. Metis Yayınları.
- Givon-Benjio, N. & Okon-Singer, H. (2020). Biased estimations of interpersonal distance in non-clinical social anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 69.
- Güngör, D. (2000). Bağlanma stillerinin ve zihinsel modellerin kuşaklararası aktarımında ana- babalık stillerinin rolü [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, , Ankara.
- Hart, E., Leary, M., Rejeski, J. (1989). The measurement of social physique anxiety. Jour- nal of Sport & Exercise Psychology, 11(1), 94-104.
- Hart, T., Flora, D. Palyo, S., Fresco, D., Holle, C., Heımberg, R. (2008). Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment, 15(1), 48-59.
- Hazan, C. ve Shaver, P. (1994). Attachment as an organizational framework for research on close relationship. Psychological Inquiry, 5(1), 1-22.
- http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 31.12.2020)
- Kandaz, H. (2018). Depresyon, benlik saygısı ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenme- si [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, , İstanbul.
- Karaşar, B. (2014). Öğretmen adaylarının bağlanma stilleri ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 27-49.
- Kesebir, S., Özdoğan Kavzoğlu, S. ve Üstündağ, M.F. (2011). ‚Bağlanma ve Psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.
- Koyuncu, A. (2012). Utangaçlık, çekingenlik ve sosyal fobi. Liman Yayınları.
- Köknel, Ö. (2014). Kaygıdan korkuya. Remzi Kitabevi.
- Küçük, H. (2016). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ve kaygı düzeylerinin sosyo- demografik değişkenlere göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Leary, M. (1983). Social anxiousness: The construct and its measurement. Journal of Per- sonality Assessment, 47(1), 66-75.
- Leary, M., Kowalski, R., Campbell, C. (1988). Self-presentational concerns and social anxiety: the role of generalized ımpression expectancies. Journal of Research in Personality, 22, 308-321.
- Levinson, C. Rodebaugh, T. White, E. Menatti, A. Weeks, J. Lacovino, J. & Warren, C. (2013). Social appearance anxiety, perfectionism, and fear of negative evaluation: Distinct or shared risk factors for social anxiety and eating disorders?. Appetite, 67, 125-133.
- Levy, K., Kivity, Y., Johnson, B. Ve Gooch, C. (2018). Adult attachment as a predictor and moderator of psychotherapy outcome: A meta-analysis. Journal of Clinical Psychology, 1-18.
- Liu, J.Q Li, X. Liu, Y. Zhong, Z.B. (2020). Review of adult attachment. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 466, 1130-1134.
- Mazalin, D. Ve Moore, S. (2004). Internet use, identity development and social anxiety among young adults. Behaviour Change, 21(2), 90-102.
- Mcleod, S. (2018). Mary ainsworth. Simply psychology, https://www.simplypsychology.org/mary-ainsworth.html
- Morgan, Cl. (2011). Psikolojiye giriş. ed. Sibel Karakaş & Rükzan Eski, Eğitim Akademi Yayınları, 19.Baskı.
- Nisa, C., Belanger, J. Schumpe, B. (2020). On solid ground: Secure attachment style pro- motes place attachment. Journal of Environmental Psychology, 70.
- O’brien, K., Miller Friedman, S., Tipton, L. ve Geschmay Linn, S. (2000). Attachment, seperation and womes’s vocational development: A longitudinal analysis. Journal of Counseling Psychology, 47(3), 301-315.
- Öner, N. ve Le Compte, A. (1985). Süreksiz durumluk/ sürekli kaygı envanteri el kitabı (2. baskı). Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
- Özen, Y. (2021). Kaygı Bağlamında Engelli Bireye Sahip Ebeveynler Üzerine Bir Değer- lendirme. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 7(43), 643647.
- Özgüven, İ. E. (2019). Psikolojik testler (15. baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
- Özteke Kozan, H.İ., Hamarta, E. (2017). Beliren yetişkinlikte beden imgesi: bağlanma ve sosyal görünüş kaygısının rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 63-81.
- Özusta, Ş. (1995). Çocuklar için durumluk- sürekli kaygı envanteri uygulama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 32-44.
- Pekin, Z. (2017). Examining the predictive roles of university students' attachment styles, sub- jective well-being and locus of control levels on their social appearance anxiety levels [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Pierce, T. (2009). Social anxiety and technology: Face to face communication versus technological cammunication among teens. Computers in Human Behavior, 25(6), 1367-1372.
- Porter, E. & Chambless, D. (2017). Social anxiety and social support in romantic relati- onships. Behavior Therapy, 48(3), 335-348.
- Sabiston, C. Pila, E., Pinsonnault Bilodeau, G. & Anne, C. (2004). Social physique anxiety experiences in physical activity: A comprehensive synthesis of research studies focused on measurement, theory and predictors and outcomes. International Reviewof Sport and Exercise Psychology, 7(1), 158-183.
- Set, Z. (2019). Bağlanma kuramı ve psikopatoloji. Gece Akademi.
- Spielberger, C. (1976). The nature and measurement of anxiety. Cross cultural anxiety. Wiley & Sons, Inc. New York.
- Sümer, N. ve Güngör, D. (1999). Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik değerlendirmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi, 14(43), 71-106.
- Temel, M. E. (2018). Sosyal medya kullanımının sosyal görünüş kaygısı ile ilişkisinde bağlanma stillerinin rolü: Üsküdar üniversitesi örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Thompson, R. (2002). Attachment theory and research. In child and adolescent psychiatry, 3rd Ed. (Ed M. Lewis), 164-172.
- Tiggeman, M. ve LYNCH, J. (2001). Body image across the life span in adult women: The role of self-objectification. Developmental Psychology, 37(2), 243-253.
- Tiggeman, M. ve Williams, E. (2012). The Role of self-objectification in disordered eating, depressed mood, and sexual functioning among women: A comprehensive test of objectification theory. Psychology of Women Quarterly, 36(1), 66-75.
- Tiggeman, Marika & Kuring, J. (2004). the role of body objectification in disordered ea- ting and depressed mood. British -Journal of Clinical Psychology, 43(3), 299-311.
- Turan, N., Özdemir Aydın, G., Kaya, H., Aksel, G. ve Yılmaz, A. (2019). Male nursing students’ social appearance anxiety and their coping attitudes. American Journal of Men’s Health, 13(1), 1-13.
- Türkçapar, H. (1999). Sosyal fobinin psikolojik kuramı. Klinik Psikiyatri Dergisi, 2, 247-253.
- Tüzün, O. Sayar, K. (2006). Bağlanma kuramı ve psikopatoloji. Düşünen Adam Dergisi, 19(1), 24-39.
- Weber, D. (2003). A Comparison of individual psychology and attachment theory. Jour- nal of Individual Psychology, 59(3).
- Yörükhan, T. (2020). Bağlanma ve sonraki yaşta görülen etkileri. Türkiye İş Bankası Yayınla- rı.
