ÖZEL EĞİTİM ALANINDA GÖREV YAPAN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN TÜKENMİŞLİK VE YAŞAM DOYUMLARININ İNCELENMESİ
Author :
Year-Number: 2019-18
Language : null
Konu : EĞİTİM
Abstract
Yapılan bu araştırmada, özel eğitim alanında görev yapan sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik ve yaşam doyumu düzeylerinin, cinsiyet, görev yaptığı yerleşim yeri, mesleği isteyerek seçip seçmeme değişkenleri ve tükenmişlik ile yaşam doyumu arasındaki ilişki açılarından incelenmiştir. Araştırmada 119 erkek 91 kadın katılımcıdan veri alınmıştır. Veriler kişisel bilgi formu, Kopenhag Tükenmişlik Envanteri ve Yaşam Doyumu Envanteri ile birlikte veriler toplanmıştır. Katılımcıların işle ilgili tükenmişlik alt boyutunda orta düzeyde tükenmişlik yaşadığı görülmektedir. Yaşam doyumu envanteriyle toplanan verilerde, katılımcılar yaşamdan orta düzeyde bir doyum almaktadır. Tükenmişlik ile yaşam doyumu arasındaki ilişkiye bakıldığında, bireylerde tükenmişlik arttıkça yaşam doyumunun azalmakta olduğu görülmüştür. Yani aralarında negatif bir ilişki vardır.
Keywords
Abstract
In this scientific research, the level of burnout and life satisfaction of the classroom teachers of special education were examined from the perspective of gender, place of employment and variables of willingness to choose or not their job. The data were collected through a Personal Information Form, Copenhagen Burnout Inventory and Life Satisfaction Inventory. According to the collected data with life satisfaction inventory, it is seen that teachers have a medium-level satisfaction from life. When we look at the variable of the residence where the duty is made, it is seen that the life satisfaction is the least in the provincial centers and that these differences are not meaningful statistically. We did not find a significant difference between the variable of teachers' willingness to select their occupation. As a result, the life satisfaction decreases as the burnout increases in the individuals. So there is a negative relationship between them.
Keywords
- Akçamete, G., & Kaner, S. (1998). Cumhuriyetn 75. Yılında Çocuğa Yönelik Özel Eğitim Çalışmaları. Cumhuriyet ve Çocuk, 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri 4-6 Kasım (s. 395-406). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
- Akın, U., & Oğuz, E. (2010). Öğretmenlerin işkoliklik ve tükenmişlik düzeylerinin ilişkisi ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(3), 309-327.
- Aksoy, Ş. U. (2007). Eskişehir İli Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Alkan, E., Yıldız, S. M., & Bakır, M. (2011). Yıldırmanın (Mobbing) Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Tükenmişliği Üzerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 13(3), 270-280.
- Annak, B. B. (2005). Sosyal Destek, Sosyal Ağ, Yaşam Kalitesi ve Yaşam Doyumu: Duygu-Durum ve Anksiyete Bozukluğu Tanısı Alan Kişiler ve Düzenli Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastalar Açısından Bir Karşılaştırma. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Arcak, R., & Kasımoğlu, E. (2006). Diyarbakır Merkezdeki Hastane ve Sağlık Ocaklarında Çalışan Hemşirelerin Sağlık Hizmetlerindeki Rolü ve İş Memnuniyetleri. Dicle Tıp Dergisi, 33, (1).
- Atameriç, A. (2012). İşyerindeki Stres Düzeyinin Çalışanların Tükenmişlik Algıları Üzerideki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Avşaroğlu, S., Deniz, M., & Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
- Aydın, O. (1993). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Psikolojik İhtiyaçları İle Öğretmenlik Tutumları Arasındaki İlişki. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
- Bağcı, H., & Karagül, S. (2013). Türkçe Öğretmenlerinin Meslekî Tükenmişlik Düzeyi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(8), 184-193.
- Deliorman Bakoğlu, R., Boz Taştan, İ., Yiğit, İ., & Yıldız, S. (2009). Tükenmişliği Ölçmede Alternatif Bir Araç: Kopenhag Tükenmişlik Envanterinin Marmara Üniversitesi Akademik Personeli Üzerinde Uyarlanması. İ.Ü. Yönetim Dergisi, Yıl:20, Sayı:63,77-98.
- Başaran, B. (2001). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Çalışma Koşulları. Ege Eğitim Dergisi, 1,41-53.
- Başoğlu, B., Şekeroğlu, M., Altun, E., & Dinçer, N. (2016). Öğretmenlerin İş Yaşamındaki Yalnızlıkları ile Sosyo Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11,(2).
- Baydar, H. (2013). İlkokul ve Ortaokulda Görev Yapan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Yaşam Doyumları ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Bergman, M. M., & Scott, J. (2001). Young adolescents’ well-being and health-risk behaviors: Gender and socio-economic differences. Journal of Adolescence, 24, 183-197.
- Bozkurt, F., & Aysan, N. (2004). Okul Psikolojik Danışmanlarının Yaşam Doyumu, Stresle Başaçıkma Stratejileri ile Olumsuz Otomatik Düşünceleri: İzmir İli Örneği. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı (s. 1-9). Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
- Budak, G., & Sürvegil, O. (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 20(2), 95-108.
- Cemaloğlu, N., & D.E., Ş. (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.
- Chow, H. (2005). Life satisfaction among university students in a Canadian prairie city: a multivariate analysis. Social Indic Research, 70, 139-150.
- Çağlar, Ç. (2011). Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyi ile Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(4), 1827-1847.
- Çam, O. (1995). Tükenmişlik. İstanbul: Saray Medikal Yayıncılık.
- Çeçen, A. R. (2008). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordamada Bireysel Bütünlük (Tutarlılık) Duygusu, Aile bütünlük Duygusu ve Benlik Saygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4(1), 19-30.
- Çokluk, Ö. (2001). Engelliler Okullarında Görev Yapan Yöneticilerde ve Öğretmenlerde Tükenmişlik. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3,(1).
- Demir, R., Türkmen, E., & Doğan, A. (2015). Akademisyenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education, 1(4).
- Deniz, M., & Yılmaz, E. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Zeka Yetenekleri ve Yaşam Doyumları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Dergisi.
- Diener, E., Emmons, R., Larsen, R., & Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 74-85.
- Dikmen, A. A. (1995). İş Doyumu Ve Yaşam Doyumu İlişkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 50 (3).
- Feist, G., Bodner, T., Jacobs, J., Miles, M., & Tan, V. (1995). Integrating top-down and bottomp- upstructural models of subjective well-being: a longitudinal investigation. Journal of Personality and Social Psychology, (68),138-150.
- Frisch, M. B. (2006). Quality of Life Therapy. New Jersey: Joh Wiley and Sons Inc
- Gençay, S. (2009). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Umutsuzluk ve Yaşam Doyumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8,(27).
- Gerdtham, U., & Johannesson, M. (1997). The relationship between happiness, health, and socioeconomic fators: results based on Swedish microdata. Journal of Socio – Economics, 553 -557.
- Girgin, G. (2011). Bir Grup İlköğretim Öğretmeninde Tükenmişlik Sendromu. Turkiye Klinikleri Dergisi, 31(3).
- Işıktaş, S. (2016). Özel Eğitim Öğretmenlerinin Tükenmişlik ve Yaşam Doyumlarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Turkish Studies Dergisi, 11,(19).
- Karapınar, M. (2012). Bankacılık Sektöründe Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerinin Maslach ve Kopenhag Kriterlerine Göre Ölçülmesi ve Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Kayabaşı, Y. (2008). Bazı Değişkenler Açısından Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20),191-212.
- Keser, A. (2005). İş Doyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Çalışma ve Toplum Dergisi, (4), 77-96.
- Kırılmaz, A. Y., Çelen, Ü., & Sarp, N. (2003). İlköğretimde çalışan Bir Öğretmen Grubunda Tükenmişlik Durumu araştırması. İlköğretim Online, 2(1),2-9.
- Kristensen , T., Borritz, M., Villadsen, E., & Karl, B. (2005). The Copenhagen Burnout Inventory: A new tool for the assessment og burnout. Work and Stress, 192-207.
- Kulaksızoğlu, A., Dilmaç, B., & Aydın, A. (2003). Özel Eğitim Alanında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Duygusu Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1) 15-27.
- Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annu Rev. Psyhol., (52):397- 422.
- MEB. (2014). Çocuk Gelişimi Ve Eğitimi (Özel eğitim). Ulaşıldı: 21.11.2018. https://www.ismek.ist/files/ismekOrg/file/2016_hbo_program_modulleri/ozelegitim.pdf
- Özaydın, N. (2011). Mesleki Müzik Eğitimi Alan Öğrencilerin Psikolojik İhtiyaçlarının ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Özer, M., & Karabulut, Ö. Ö. (2003). YaşlılardaYaşam Doyumu. Geriatri ( Turkish Journal of Geriatrics), 6(2), 72-74.
- Platsidou, M., & Agaliotis, I. (2008). Burnout, job satisfaction and instructional assignment related sources of stress in Greek special education teachers. International Journal of Disability, Development and Education , 55(1), 61-76.
- Polat, S., Ercengiz Mustafa, & Tetik , H. (2012). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişliklerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,
- Purvano, R., & Muros, J. (2010). Gender differences in burnout: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 77.
- Saföz, G. (2008). Fen ve Genel Lise Öğrencilerinin Cinsiyet ve Sosyometrik Statülerine Göre Öznel İyi Oluş Düzeyleri, Genel Sağlık Örüntüleri ve Psikolojik Belirti Türleri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,, Adana.
- Sezgin, F., & Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 103-127.
- Soba, M., Babayiğit, A., & Demir, E. (2017). Yaşam Doyumu ve Tükenmişlik ; Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9,(19).
- Soyer , F., Can, Y., & Kale, F. (2009). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Tatmini ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Faktörler Açısından İncelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(3),259-271.
- Sucuoğlu, B., & Aksaz Kuloğlu, N. (1996). Özürlü Çocuklarla Çalışan Öğretmenlerde Tükenmişliğin Değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 10(36), 44-60.
- Şahin, Ş. (2008). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Tükenmişlik ve Yaşam Doyumu Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
- Şen, B. (2006). Sınıf Öğretmenliği Adaylarının Öğretmenlik Tutumları ile Öğrenme ve Ders Çalışma Stratejileri Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Şimşek, E. (2011). Örgütsel İletişim ve Kişilik Özelliklerinin Yaşam Doyumuna Etkileri. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Tomrukçu, Ç. (2010). Özel ve Kamuya Ait İlköğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Yaşam ve İş Doyumu Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Samsun.
- Tuna, M., & Çimen, Z. (2013). Ankara’da Görev Yapan Beden Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4.(2),60-78.
- Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki Tükenmişlik Görülen Psikolojik Belirtiler ve Başaçıkma Davranışları. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Türe, M. E. (2008). Özel Eğitim Sektöründe Çalışan Bireysel Eğitimcilerin Tükenmişlik Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Vızlı, C. (2005). Görme Engelliler İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerle Normal İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması ( Üsküdar İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Yetim, Ü. (1991). Kişisel Projelerin Organizasyonu ve Örüntüsü Açısından Yaşam Doyumu. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Yıldırım, F. (1996). Banka Çalışanlarında İş Doyumu ve Algılanan Rol Çatışması ile Tükenmişlik Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Lisesi, Ankara.
- Yüksel, B. (2009). Özel Eğitim ve Genel Eğitim Öğretmenlerinin Tükenmişliklerine Etki Eden Değişkenlerin İrdelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Extended Abstract
