ÖRGÜTSEL GÜVENİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞINA ETKİLERİ: ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Author :
Abstract
Bu çalışmada özel okullarda ve devlet okullarında çalışan ortaokul öğretmenlerinin örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı (ÖVD) algıları belirlenmiş, bu algıların okul türüne (devlet/özel) göre farklılaşıp farklılaşmadığı ve örgütsel güven ile ÖVD arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığı açıklanmıştır. Araştırma bulgularına göre devlet okullarında ve özel okullarda çalışan ortaokul öğretmenlerinin örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı algıları yüksek seviyede tespit edilmiştir. Öğretmenlerin örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı algıları çalışılan okul türüne göre farklılaşmaktadır. Özel okullarda çalışan öğretmenler devlet okullarında çalışan öğretmenlere göre daha fazla örgütsel güven duymakta ve örgütsel vatandaşlık sergilemektedirler. Araştırmanın verileri İstanbul’da özel okullarda ve devlet okullarında görev yapan 1008 öğretmenden elde edilmiştir.
Keywords
Abstract
In this study, the perceptions of organizational trust and organizational citizenship behaviours (OCB) of middle school teachers working in public and private schools were determined, it is examined whether these perceptions were differed according to school type and whether there was a meaningful relationship between organizational trust and OCB. According to research findings, the level of organizational trust and organizational citizenship behaviours of middle school teachers working in public and private schools was determined as high. Teachers' perceptions of organizational trust and organizational citizenship behaviors differ according to the school type they are working. Teachers working in private schools feel more organizational trust and exhibit more organizational citizenship behaviours han teachers working in public schools. Data of the research was obtained from 1008 teachers who are working in public and private middle schools in Istanbul.
Keywords
- Akın, U. (2015). The Relationship between organizational cynicism and trust in schools: A research on teachers. Education and Science, 175-189.
- Allison, B., Voss, R., & Dryer, S. (2001). Student classroom and career success: The role of organizational citizenship behavior. Journal of Education for Business, 282-288.
- Azmi, F., Desai, K., & Jayakrishnan, K. (2016). Organizational citizenship behavior (OCB): A comprehensive literature review. Sumedha Journal of Management, 5(1), 102-117.
- Balcı, A. (2006). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Baş, G., & Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 17(1), 29-62.
- Becker, T., & Randall, D. (1994). Validation of a measure of organizational citizenship behavior against an objective behavioral criterion. Educational and Psychological Measurement, 54(1), 160-168.
- Bolman, L., & Deal, T. (1991). Reframing organizations. San Francisco: Bolman, L. G., & Deal, T. E. (1991). Reframing organizations. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
- Bökeoğlu, Ö. Ç., & Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (54), 211-233.
- Cantaş, C., ve Kavas, E. (2015). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütlerine duydukları güvenin motivasyonları üzerindeki etkileri: Afyonkarahisar ili uygulaması. Journal of International Social Research, 8(41), 920-932.
- Celep, C., Polat, S., Elbir, N., & Yapıcı, E. (2004). Ortaöğretim okullarındaki öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık tutumları. İ. Üniversitesi (Dü.), XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. içinde Malatya: 6–9 Temmuz 2004.
- Colquitt, J., Scott, B., & LePine, J. (2007). Trust, trustworthiness, and trust propensity: a meta- analytic test of their unique relationships with risk taking and job performance. Journal of Applied Psychology, 92(4), 909 –927.
- Deluga, R. J. (1994). Supervision trust building, leader-member exchange and organizational citizenship behavior. Journal of Occupational &Organizational Psychology, 67(4), 315326.
- Denholm, P. J. (2002). A study of organizational citizenship behavior and trust in a public high school. Unpublished doctorate thesis. Wilmington College.
- DiPaola, M. F., & Hoy, W. K. (2005). School characteristics that foster organizational citizenship behavior. Journal of School Leadership, 15(4), 387.
- Dirks, K. T., & Ferrin, D. L. (2002). Trust in leadership: Meta-analytic findings and implications for research and practice. Journal of Applied Psychology, 87(4), 611-628.
- Dumlupınar, M. (2016). İş görenlerin iş güvencesizliği algısı ile örgütsel güven düzeyleri ve bağlanma modelleri arasındaki ilişkilerin etkisi: Isparta Özel Öğretim Sektöründe Bir Araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Feather, N. T., ve Rauter, K. A. (2004). Organizational citizenship behaviours in relation to job status, job insecurity, organizational commitment and identification, job satisfaction and work values. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(1), 81-94.
- Gökduman, D. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Harper, P. J., & College, M. (2015). Exploring forms of organizational citizenship behaviors (OCB): Antecedents and outcomes. Journal of Management and Marketing Research, 18, 1-16.
- Hosmer, L. T. (1995). Trust: The connecting link between organizational theory and philosophical ethics. Academy of Management Review, 20, 379-403.
- Kalleberg, A., Appelbaum, E., Sleigh, S., & Schmitt, J. (2004). For better or worse: Union and company trust and citizenship behaviors. San Diego: CA.
- Kamer, M. (2001). Örgütsel güven, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Karasar, N. (1995). Araştırmalarda rapor hazırlama, 10. baskı, Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara.
- Konovsky, M. A., & Pugh, S. D. (1994). Citizenship behaviour and social exchange. Academy of Management Journal, 37(3), 656-669.
- Koşar, D., & Yalçınkaya, M. (2013). öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının yordayıcıları olarak örgüt kültürü ve örgütsel güven. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(4), 603-627.
- Krot, K., & Lewicka, D. (2012). The importance of trust in manager-employee relationships. International Journal of Electronic Business Management, 10(3), 224-233.
- Mayer, R. C., Davis, J. H., & Schoorman, F. D. (1995). An integrative model of orga-nizational trust. Academy of management review, 20(3), 709-734.
- McKenzie, S. G. (2011). Trust and organizational citizenship: A study of the relationship of three referents of trust and the organzaitonal citizenship of elementary school teachers. The University of texas at San Antonio.
- Memduhoğlu, H., & Zengin, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel güvene ilişkin öğretmen görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 211-217.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2015). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2014-2015. Ankara: MEB.
- Mishra, J., & Morrissey, M. A. (1990). Trust in employee/employer relationships: A survey of West Michigan managers. Public Personnel Management, 19(4), 443-486.
- Nyhan, R. C., & Marlowe, H. A. (1997). Development and psychometric properties of the organizational trust inventory. Evaluation Review, 21(5), 614-635.
- Organ, D. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Heath and Company.
- Organ, D. (1990). The motivational basis of organizational citizenship behavior. Research in Organizational Behavior, 12, 43-72.
- Organ, D. W. (1997). Organizational citizenship behavior: It’s construct clean-up time. 85-97.
- Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M., & Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103–124.
- Öztürk, Ç. (2010). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Piane, J. B., & Bachrach, D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: a critical review of the theorical and empirical literature suggestions for future research. Journal Management, 26(3), 513-563.
- Podsakoff, P., & MacKenzie, S. (1989). A second generation measure of organizational citizenship behavior. Bloomington: Indiana University.
- Podsakoff, P., MacKenzie, S., Moorman, R., & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1, 107–142.
- Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
- Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 317339.
- Shockley-Zalabak, P., Ellis, K., & Winograd, G. (2000). Organizational trust: What it means, why it matters. Organization Development Journal, 18(4), 35-48.
- Tamer, İ. (2012). Kurumlarda bireylerarası güven: Eğitim kurumlarında bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 337-352.
- Tschannen-Moran, M. (2003). Fostering organizational citizenship: Transformational leadership and Trust. W. K. Hoy , & C. J. Miskel içinde, Studies in leading and organizing schools (s. 157-179). Greenwich.
- Tschannen-Moran, M., & Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary analysis of the nature, meaning, and measurement of trust. Review of Educational Research, 70(4), 547-593.
- Uğurlu, C., & Arslan, C. (2015). Öğretmenlerin örgütsel kimlik ve okula güven düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elementary Education Online, 14(1), 72-‐85.
- Tan, H. H., & Tan, C. S. (2000). Toward the differentiation of trust in supervisors and trust in organization. Genetic, Social and General Psychologu Monographs, 126(2), 241-260.
- Yılmaz, K. (2009). Özel dershane öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışlarıarasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 471-490.
- Yücel, C., & Samancı, G. (2009). Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 113-132. EXTENDED SUMMARY Teachers who have the most important role in the success of educational organizations
- academic year of 2014-2015. 1008 teachers employed in the public and private schools in
- (Nyhan and Marlow, 1997) and organizational citizenship scale (Podsakoff et al., 1990) were
- Jayakrishnan, 2016). It is obvious that OCB is affected by organizational trust. This effect is more observed in
