Akran Danışmanlığı Programlarının Okul ve Üniversite Ortamlarındaki Etkililiği: Kültürlerarası Bir Meta-Analiz
Author :
Abstract
Bu çalışmada, okul ve üniversite ortamlarında uygulanan akran danışmanlığı programlarının psikososyal ve akademik etkileri sistematik olarak incelenmiş ve 2007–2024 yılları arasında yayımlanmış 15 nicel araştırmadan (n = 1.797) elde edilen bulgular meta-analitik yöntemle sentezlenmiştir. PRISMA 2020 yönergeleri doğrultusunda yürütülen analizlerde, rastgele etkiler modeli kullanılarak ortalama etki büyüklüğü Cohen’s d = 0.60 (GA 95%: 0.55–0.66) olarak hesaplanmış; bu sonuç, akran danışmanlığı uygulamalarının orta düzeyde fakat anlamlı bir etki yarattığını göstermiştir. Üniversite düzeyindeki programlarda (d = 0.84) etki büyüklüğünün en yüksek olduğu, lise (d = 0.61) ve ortaokul (d = 0.65) düzeylerinde ise benzer sonuçlar elde edildiği belirlenmiştir. OECD ülkelerinde yürütülen uygulamaların daha tutarlı çıktılar verdiği, kültürel ve bağlamsal farklılıkların ise etki düzeyinde anlamlı değişkenlik yarattığı görülmüştür (I² = %74). Bulgular, akran danışmanlığı programlarının öğrencilerin duygusal düzenleme, dayanıklılık ve sosyal uyum becerilerini güçlendirdiğini; özellikle yapılandırılmış eğitim ve kültürel uyarlama süreçleriyle desteklendiğinde yüksek düzeyde etkililik sağladığını ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, akran temelli psikososyal müdahalelerin eğitim ortamlarında düşük maliyetli, sürdürülebilir ve kültüre duyarlı destek mekanizmaları olarak yaygınlaştırılması önerilmektedir.
Keywords
Abstract
Peer counseling is widely used in educational settings to deliver psychosocial and academic support through structured peer interactions. However, findings vary by context, age group, and program design. This study systematically reviews and quantitatively synthesizes the effects of peer counseling on students’ psychosocial well‐being and academic outcomes, focusing on educational level, cultural context, and intervention duration. The meta‐analysis included 15 quantitative studies (2007–2024) with 1,797 participants from middle school, high school, and university settings in OECD and non‐OECD countries. Following PRISMA 2020 guidelines, eligible studies were identified through multiple databases. A random‐effects meta‐analysis (DerSimonian–Laird) estimated the pooled Cohen’s d, with subgroup analyses by educational level, country type, and intervention duration. Heterogeneity was assessed using Q, I², and τ²; publication bias via funnel plots and Egger’s regression. The pooled effect size was d = 0.60 (95% CI: 0.55–0.66), indicating a moderate, significant effect. The largest effects were for university students (d = 0.84), followed by high school (d = 0.61) and middle school (d = 0.65). OECD‐country interventions showed greater consistency. Heterogeneity was substantial (I² = 74%), reflecting diversity in levels, outcomes, contexts, and designs. Sensitivity analyses showed removing two outliers reduced I² to 42.5% without altering the effect, suggesting variability stems from program intensity and contextual fit. No publication bias detected (p = .17). Peer counseling yields moderate‐to‐high gains in emotional regulation, resilience, and social adjustment, particularly when supported by structured training and cultural adaptation. Context‐sensitive, sustainable program designs are essential to maximize impact.
